Verkoelend water in de stad
Stedelijk oppervlaktewater warmt in de zomer op en kan daarmee zo warm worden dat het ’s nachts de afkoeling hindert. De vraag is hoe oppervlaktewater (en de directe omgeving) in de stad zo moet worden ontworpen dat het zoveel mogelijk bijdraagt aan de gewenste verkoeling. Het doel van het project is het opstellen van ontwerpprototypen zodat ontwerpers bij inrichting de juiste keuzes kunnen maken. Het onderzoek wordt in samenwerking met de WUR uitgevoerd:
- Ontwerpen van verkoelende prototypes uitwerken
- Verkoelend effect van verkoelende prototypes doorrekenen
- Enquête onder breder publiek over voorkeuren inrichtingskeuzes
Hoe verkoelend is water nu echt?
Veel stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en lokale overheden werken momenteel aan de aanpassing van steden aan meer hitte in de toekomst. In Nederland zijn ze zelfs verplicht dit te doen vanwege het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Om problemen met hitte in steden te verminderen, kiezen stadsontwerpers er vaak voor om meer water in bebouwd gebied te realiseren in de overtuiging dat water de omgeving verkoelt. Maar uit een aantal recente studies blijkt dat dit zo simpel nog niet is.
Modelberekeningen, metingen aan de lucht en het water maar ook uit de literatuurstudie blijkt dat kleine stedelijke watervormen, zoals grachten en vijvers, zijn over het algemeen geen effectieve maatregel tegen hitte op straat. In gesprekken met stedelijke professionals uit gemeenten hebben we gemerkt dat deze conclusie niet gemakkelijk wordt aanvaard, omdat deze tegenintuïtief is of tegenstrijdig aan eerdere denkbeelden. We adviseren stedenbouwkundigen en planners daarom voorzichtig te zijn met het gebruik van water voor het creëren van koele stedelijke ontwerpen.
Echter, er zijn ook watervormen die wel voor verkoeling kunnen zorgen door het directe contact ermee zoals water om in te zwemmen (schone grachten), te spelen (bedriegertjes) of te pootjebaden. Verder bieden waterelementen vaak de gelegenheid om een verkoelende groene, schaduwrijke omgeving te creëren of een omgeving met extra verkoeling door wind. Ten slotte kunnen stadsontwerpers nog kiezen voor fonteinen, die op hete zomerdagen in veel gevallen voor verkoeling kunnen zorgen.